ภาษีหัก ณ ที่จ่าย คืออะไร? เข้าใจทุกสิ่งที่คุณควรรู้ก่อนยื่นภาษี

​สำหรับคนวัยทำงานอย่างเรา ภาษีหัก ณ ที่จ่าย เป็นเรื่องที่คุ้นเคยกันดี อาจเคยเห็นในสลิปเงินเดือนหรือเอกสารรายรับต่าง ๆ แต่หลายคนก็อาจยังสงสัยว่ามันคืออะไรกันแน่? พูดง่าย ๆ คือ ภาษีหัก ณ ที่จ่าย เป็นการเก็บภาษีล่วงหน้า โดยผู้จ่ายเงินมีหน้าที่หักภาษีจากเงินที่จ่ายให้แก่ผู้รับ ตามอัตราที่กฎหมายกำหนด ก่อนที่จะส่งเงินให้ผู้รับเต็มจำนวน

​​บทความนี้จะพาคุณไปรู้จัก ภาษีหัก ณ ที่จ่าย อย่างละเอียด ตั้งแต่หลักเกณฑ์ต่าง ๆ ว่าใครมีหน้าที่หัก ใครต้องถูกหัก และต้องดำเนินการอย่างไรบ้าง เพื่อให้คุณเข้าใจและบริหารจัดการภาษีได้อย่างถูกต้อง

​ ​พูดง่าย ๆ ก็คือ ภาษีที่ถูก 'หักก่อนจ่าย' ทุกครั้งที่มีการจ่ายเงินในบางกรณีตามที่กฎหมายกำหนด โดยคนที่จ่ายเงินจะเป็นคนหักภาษีเอาไว้ แล้วนำส่งให้กรมสรรพากรแทนเรา 

​​เช่น ถ้ามีคนจ้างเราทำงานฟรีแลนซ์ แล้วต้องจ่ายค่าจ้าง 10,000 บาท เขาอาจหักภาษีไว้ 3% หรือ 300 บาท แล้วจ่ายเราแค่ 9,700 บาท ส่วน 300 บาทที่หายไปนั้น เขาจะเอาไปส่งให้กรมสรรพากรให้เรา พร้อมกับออกเอกสารชื่อว่า 'หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย' ไว้ให้เรานำไปใช้เวลายื่นภาษีตอนปลายปี

• ช่วยแบ่งเบาภาระภาษีของผู้มีรายได้
  

แทนที่จะต้องจ่ายภาษีก้อนใหญ่ตอนสิ้นปี ภาษีส่วนหนึ่งถูกจ่ายล่วงหน้าไปแล้ว ทำให้การจัดการเรื่องภาษีนั้นง่ายขึ้น

• ช่วยให้รัฐมีรายได้อย่างต่อเนื่อง
  

เพราะภาษีบางส่วนถูกจัดเก็บและนำส่งทันที ไม่ต้องรอให้ถึงรอบยื่นภาษีตอนสิ้นปี

• เป็นหลักฐานสำคัญในการยื่นภาษี
  

ถ้าผู้รับเงินไม่เก็บ ‘หนังสือรับรองหัก ณ ที่จ่าย’ ไว้ หรือไม่ได้รับจากผู้จ่าย อาจเสียสิทธิ์ในการลดหย่อนหรือขอคืนภาษีตามกฎหมาย

• ช่วยให้การดำเนินธุรกิจโปร่งใสและถูกต้องตามกฎหมาย
  

โดยเฉพาะสำหรับเจ้าของกิจการหรือฟรีแลนซ์ การออกเอกสารหักภาษี ณ ที่จ่ายอย่างถูกต้อง แสดงถึงความน่าเชื่อถือ และยังแสดงความรับผิดชอบทางภาษีอีกด้วย

​แน่นอนว่า 'ผู้จ่าย' เป็นคนที่ต้องทำหน้าที่หักภาษีจากเงินที่จ่าย จึงเป็นที่มาของการเรียกว่า ”หักภาษี ณ ที่จ่าย' แล้วนำส่งให้กรมสรรพากรแทน 'ผู้รับ' รวมถึงออกเอกสารหัก ณ ที่จ่ายให้แก่ผู้รับด้วยเช่นกัน 

​หลายคนอาจเข้าใจว่า 'ผู้จ่าย' ที่ว่านี้หมายถึงเฉพาะบริษัท หรือนิติบุคคลเท่านั้น ​แต่ความจริงแล้ว บุคคลธรรมดาก็มีหน้าที่หักภาษี ณ ที่จ่ายได้เช่นกัน ขึ้นอยู่กับว่าเงินที่จ่ายออกไปนั้นเป็นค่าอะไร และอยู่ในเงื่อนไขที่ต้องหักภาษี ณ ที่จ่ายหรือไม่ โดยที่

• ถ้าผู้จ่ายเงินให้กับ ผู้รับที่ต้องเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา → ต้องนำส่งภาษี ตามแบบ ภ.ง.ด. 3
• ถ้าผู้จ่ายเงินให้กับ ผู้รับที่ต้องเสียภาษีเงินได้นิติบุคคล → ต้องนำส่งภาษี ตามแบบ ภ.ง.ด. 53

• ใช้เลขประจำตัวผู้เสียภาษี (หากเป็นบุคคลธรรมดาใช้เลขบัตรประชาชน)
• หักภาษีทุกครั้งที่จ่ายเงินตามกฎหมาย
• ออกหนังสือรับรองให้ผู้ถูกหักภาษี (ใบรับรองหักภาษี ณ ที่จ่าย)
• นำส่งภาษีที่หักไว้ภายใน 7 วันหลังสิ้นเดือนที่มีการจ่ายเงิน

​ภาษีหัก ณ ที่จ่ายไม่ได้มีอัตราเดียว แต่จะแตกต่างกันตามประเภทของรายได้ และลักษณะของผู้รับเงิน (เป็นบุคคลธรรมดาหรือนิติบุคคล)

​เงินได้ที่บุคคลซึ่งมีหน้าที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาเป็นผู้รับ ต้องถูกหักภาษี ณ ที่จ่าย (นำส่งตามแบบ ภ.ง.ด. 3) ที่กำหนดไว้ มีดังต่อไปนี้

​​เงินได้ที่บุคคลซึ่งมีหน้าที่เสียภาษีเงินได้นิติบุคคลเป็นผู้รับ ต้องถูกหักภาษี ณ ที่จ่าย (นำส่งตามแบบ ภ.ง.ด. 53) ที่กำหนดไว้ มีดังต่อไปนี้

​ภ.ง.ด. 3 คือ แบบฟอร์มที่ใช้สำหรับยื่นภาษีหัก ณ ที่จ่ายกรณีที่ 'ผู้จ่ายเงิน' เป็นนิติบุคคล (เช่น บริษัท ห้างร้าน) แล้วมีการจ่ายเงินให้กับ บุคคลธรรมดา ซึ่งเงินนั้นเข้าข่ายต้องหักภาษีตามที่กฎหมายกำหนด เช่น ค่าจ้างฟรีแลนซ์หรือผู้รับเหมา, ค่าที่ปรึกษา, ค่าเช่า, ค่าจ้างทำของ ฯลฯ 

​​ในกรณีเหล่านี้ บริษัทต้องหักภาษี ณ ที่จ่ายไว้ตามอัตราที่กฎหมายกำหนด เช่น 3% หรือ 5% จากยอดที่ต้องจ่าย แล้วแต่ประเภทของการจ่าย/รายได้ของผู้รับ แล้วนำส่งไปยังกรมสรรพากรผ่านแบบฟอร์ม ภ.ง.ด. 3 ภายในวันที่ 7 ของเดือนถัดไป

​ภ.ง.ด.53 คือ แบบฟอร์มที่ใช้สำหรับกรณีที่ 'ผู้จ่ายเงิน' และ 'ผู้รับเงิน' เป็นนิติบุคคลทั้งคู่ เช่น บริษัทจ่ายเงิน ให้แก่บริษัทอีกแห่งหนึ่ง แล้วเงินนั้นเข้าเงื่อนไขที่ต้องหักภาษี ณ ที่จ่ายตามที่กฎหมายกำหนด เช่น ค่าบริการรักษาความปลอดภัย บริการ outsource, ค่าจ้างทำของ, ค่าโฆษณา, ค่าขนส่ง, ค่าธรรมเนียมวิชาชีพ ฯลฯ 

​โดยบริษัทผู้จ่ายจะต้อง หักภาษี ณ ที่จ่าย ตามอัตราที่กฎหมายกำหนด เช่น 1%, 3% หรือ 5% จากยอดที่ต้องจ่าย แล้วแต่ประเภทของการจ่าย/รายได้ของผู้รับ แล้วนำส่งไปยังกรมสรรพากรผ่านแบบฟอร์ม ภ.ง.ด. 53 ภายในวันที่ 7 ของเดือนถัดไป เช่นเดียวกับ ภ.ง.ด. 3

​นอกจาก ภ.ง.ด. 3 (จ่ายให้บุคคลธรรมดา) และ ภ.ง.ด. 53 (จ่ายให้นิติบุคคล) แล้วยังมีแบบฟอร์มอื่น ๆ ที่ครอบคลุมประเภทของรายได้และผู้รับอย่างหลากหลายกลุ่ม ดังนี้

​การถูกหักภาษี ณ ที่จ่าย ไม่ได้จบแค่เงินหายไปบางส่วนตอนรับเงิน แต่คุณสามารถ ใช้เอกสารหักภาษีเพื่อลดภาระภาษีหรือขอคืนได้ หากวางแผนอย่างถูกต้อง

1. เก็บเอกสารให้ครบ

• ขอและเก็บ หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย จากผู้จ่ายเงินทุกครั้ง
• เอกสารนี้คือหลักฐานสำคัญเวลายื่นภาษี เพื่อนำไปเครดิตภาษีหรือขอคืน

2. วางแผนใช้สิทธิลดหย่อนภาษี

ลดภาระภาษีโดยลงทุนหรือออมผ่านกองทุน SSF, RMF, ทำประกันชีวิต/สุขภาพ หรือใช้สิทธิลดหย่อนตามกฎหมายให้ครบถ้วน

3. คำนวณว่าจะ ‘รวม’ หรือ ‘ไม่รวม’ รายได้บางประเภท

ดอกเบี้ยหรือเงินปันผล สามารถเลือกใช้ Final Tax (หัก ณ ที่จ่ายแล้วไม่ต้องรวมปลายปี) หรือรวมรายได้ปลายปีแล้วขอคืนภาษี ควรคำนวณว่าแบบไหนจ่ายน้อยกว่า

4.วางแผนช่วงเวลารับรายได้

เลื่อนหรือทยอยรับรายได้ โดยเฉพาะเงินก้อนใหญ่ช่วงปลายปี เพื่อกระจายฐานภาษี ลดภาระในปีเดียว

​​การถูกหักภาษี ณ ที่จ่ายไม่ใช่เสียเปล่า ถ้าบริหารเอกสารและวางแผนภาษีดี ๆ คุณอาจได้เงินคืน หรือช่วยลดภาษีที่ต้องจ่ายปลายปีได้

​ภาษีหัก ณ ที่จ่าย เป็นส่วนหนึ่งของระบบภาษีที่ช่วยให้การจัดการภาษีรายปีของคุณง่ายขึ้น การทำความเข้าใจว่าภาษีประเภทนี้คืออะไร เกี่ยวข้องกับคุณอย่างไร และต้องใช้เอกสารอะไรบ้าง ไม่เพียงช่วยให้คุณทำตามกฎหมายได้อย่างถูกต้อง แต่ยังเป็นก้าวแรกของการวางแผนภาษีที่ดีอีกด้วย